ما با یک سوال به ظاهر ساده شروع می کنیم؛ کالیگرافی دقیقاً چیست؟ اگرچه بسیاری فکر می کنند که پاسخ صحیح را می دانند، اما بیان آن در کلمات چالش بسیار بزرگتری است و البته تعجب آور نیست که بسیاری نمی توانند توضیح قابل اعتمادی از آنچه که در مورد کالیگرافی می دانند ارائه دهند، زیرا دوران مدرن قطعاً توصیف این رشته را کمی عوض کرده است. در ادامه این مقاله قصد داریم شما را با کالیگرافی یا همان خوشنویسی و انواع آن، آشنا کنیم.
در واقع، با روی کار آمدن ماشین های چاپ، به آرامی شهرت کالیگرافی بدتر شده است زیرا هرکسی که به چیزی نیاز دارد معمولاً روش مؤثر تر، سریع تر و ارزان تر را انتخاب می کند. چنین وضعیتی با اختراع چاپگر های خانگی و رایانه تشدید شد. با این حال، خوشنویسی یا همان کالیگرافی توانست از تمام مشکلاتی که تاریخ پیش روی آن قرار داده بود جان سالم به در ببرد و با وجود اینکه برای قرن ها کمی از محبوبیتش کم شده بود، همچنان به عنوان یک رشته هنری معتبر در نظر گرفته می شود.
کالیگرافی شامل چه چیزی نیست؟
تعریف فرهنگ لغت می گوید که کالیگرافی یک مهارت دست خط است، یا حتی چیزی مبهم تر. درواقع نمی توان فقط به سادگی بیان کرد که زیبا نوشتن همان کالیگرافی است. اگرچه به طرز غیرقابل انکاری درست است، اما این تفاسیر خوشنویسی را کاملا درست بیان نمی کنند، زیرا این هنر بسیار بیشتر از قلمزنی و نوشتن به شیوه ای زیبا است. در واقع، این نظریه های نصفه و نیمه هستند که ارزش و ویژگی های رشته کالیگرافی را کم رنگ می کنند. به خاطر داشته باشید که اهداف اولیه دست خط نوشتن سریع، آسان و دقیق خواندن است.
زیبایی، شخصیت و تأثیر هنری همگی پس از این خواسته ها قرار دارند و به اندازه وضوح و سرعت در دست خط اهمیتی ندارند. از سوی دیگر، این ها برخی از ویژگی های کلیدی ای هستند که کالیگرافی برای دستیابی به آن تلاش می کند. یکی دیگر از تعاریف رایج و مبهم این است که کالیگرافی فرآیند ساخت حروف تزئینی است. این نیز تا حدی درست است زیرا آراستن صفحات با اشکال مختلف بخش بزرگی از این رشته است. با این حال، این نیز تنها بخشی از کالیگرافی به عنوان یک کل است و با تعریف کاملی از کل رشته فاصله دارد.
پس کالیگرافی دقیقاً چیست؟
کالیگرافی فرآیند هنری شکل دادن نماد های زیبا با دست و چیدمان آن ها به گونه ای است که کلماتی را که دارای یکپارچگی، هماهنگی، نوعی اصل و نسب و ریتم هستند، نشان می دهد. در این تعریف، یکپارچگی بیانگر تناسبات و طراحی قابل تحسین حروف و نماد ها در تصاویر خوشنویسی است. هارمونی یک رابطه خوشایند بین کلمات، کاراکتر ها و عناصر تک حرف است. اصل و نسب به حفظ میراث شکل حروف و فنون خوشنویسان اشاره دارد. در نهایت، ریتم یک تکرار عمدی در خط نویسی است که احساس الگو و تاکید را در چشم بیننده ایجاد می کند.
هیچ یک از این عوامل به خودی خود یک رشته کالیگرافی معتبر نیست، تنها زمانی که همه آن ها با هم جمع شوند، کل فرآیند شروع به شکل گیری کالیگرافی می کند. بسیاری از خوشنویسان معتقدند که عنصر دیگری در ترکیب حروف کامل وجود دارد و آن شوق خلاقانه است. کمی گیج کننده و مبهم است، این را می توان به عنوان فردیت هر اثر هنری توضیح داد. این مهر فردی از شخصیت خوشنویس در اثر در نهایت چیزی است که کالیگرافی را به عضوی معتبر از هنر تبدیل می کند، این جنبه کلیدی است که آن را از قلمزنی معمولی و هر گونه حروف استاندارد شده ماشینی جدا می کند.
هدف خوشنویسی ایجاد واکنش است، درست مانند هر قطعه مجسمه یا نقاشی با کیفیت، هدف آن فراخوانی معنایی عمیق تر و برقراری ارتباط با بیننده در هر دو سطح زبانی و خلاقانه است. بسیاری از کارشناسان تشخیص می دهند که خواندن خوشنویسی نزدیک ترین راه برای شنیدن موسیقی با چشم است. جالب اینجاست که این ممکن است دقیق ترین توضیح در مورد شوق و خلاقیت کالیگرافی باشد.
انواع مختلف کالیگرافی به عنوان حروف منحصر به فرد
تجزیه و تحلیل کامل تاریخچه کالیگرافی و همه انواع آن یک چالش تقریبا غیرممکن است، چالشی که هزاران هزار صفحه طول می کشد تا جامع در نظر گرفته شود. از زمان به وجود آمدن تمدن، هر جامعه ای گونه ای از خوشنویسی خاص خود را داشت که همه آن ها بین آمیزه ای از ضرورت و تمایلات خلاقانه بنا شده بودند. همه آن ها دارای سبک ها و ابزار های مختلف مورد استفاده خاص خود بودند. خوشنویسان از چنین اجدادی آگاه هستند و می دانند که آن ها نقش مهمی در کالیگرافی معاصر دارند، که توسط میراثی طولانی و مبتکر شکل گرفته است.
در واقع تقلید از خط تاریخی روشی گسترده و تشویقی برای دستیابی به موفقیت خوشنویسی است. یادگیری نحوه نوشتن به سبک های تاریخی وسیله ای عالی برای آموزش دست و چشم است. لازم به ذکر است که کپی برداری صرف از دستخط باستانی نشان دهنده هدف خلاقانه کالیگرافی نیست.
با این حال، هم یک نقطه شروع خوب برای مبتدیان و هم یک تمرین جالب برای کسانی که تجربه بیشتری دارند فراهم می کند. بسیاری از متخصصان معتقدند که خوشنویسی یا همان کالیگرافی را می توان به چهار دسته کلی طبقه بندی کرد: کالیگرافی غربی، کالیگرافی شرق آسیا، کالیگرافی جنوب آسیا و کالیگرافی اسلامی.
کالیگرافی غربی
کالیگرافی غربی در قرن دهم ظهور کرد و هنوز هم تا به امروز به تکامل خود ادامه می دهد. این سبک محبوب که به قوانین سختگیرانه و الگو های هندسی معروف است، یکی از چشمگیر ترین نمونه های هنر خوشنویسی است. این کالیگرافی قابل تشخیص ترین استفاده از حروف غربی در خط لاتین است که در طول قرن ها با تغییر سلسله های حاکم دستخوش تغییرات شدید شده است. ریزه کاری انسان گرایانه رنسانس یکی از لحظات حیاتی این سبک بود، همچنین باتارد قرن هفدهم و خط انگلیسی که حدود صد سال جوانتر بود.
انواع مختلف کالیگرافی به ابزار های متفاوتی نیاز دارند. به طور سنتی، ابزار کالیگرافی غربی شامل یک قلم توپی صاف یا نوک گرد، یک قلم مو، جوهر مبتنی بر آب، کاغذ یا کاغذ پوستی با کیفیت بالا، یک چاقوی برای برداشتن کار و قالب های مختلف است.
کالیگرافی آسیای شرقی
این سبک خاص، کالیگرافی چین، ژاپن و کره را در بر می گیرد. هر سلسله ای که بر این سرزمین ها حکومت می کردند، انواع تکنیک ها و خوشنویسی های خاص خود را داشتند. این سبک به راحتی قابل تشخیص است زیرا تشخیص کانجی های شرقی دشوار نیست. به طور منطقی، دست نوشته های آن ها بسیار کوتاه تر از دست نوشته های موجود در کالیگرافی غربی است.
کالیگرافی آسیای شرقی به عنوان یک میراث بسیار مهم در کشور های مبدأ آن ارزشمند است و همه آن ها تلاش زیادی برای اطمینان از حفظ تکنیک های کالیگرافی محلی انجام می دهند. خوشنویسان شرقی از ابزار هایی از جمله وزنه کاغذی و رومیزی در کنار وسایل نوشتاری معمولی استفاده می کنند.
عصر مدرن کالیگرافی
پس از فراگیر شدن چاپ در طول قرن پانزدهم، تولید نسخه های خطی تذهیب شده به سرعت کاهش یافت. با این حال، ظهور چاپ به معنای پایان نهایی کالیگرافی نبود. افرارد زیادی بوده اند که در طول قرن ها، این هنر را حفظ کرده اند. احیای کالیگرافی مدرن در پایان قرن نوزدهم آغاز شد و تحت تأثیر زیبایی شناسی و فلسفه ویلیام موریس بود که جنبش هنر و صنایع دستی را ایجاد کرد.
یکی از مهم ترین شخصیت های این عصر جدید خوشنویسی ادوارد جانستون بود. او دست نوشته های متعددی را که در موزه بریتانیا نگهداری می شد، مطالعه کرد که به او اجازه می داد دوره های کالیگرافی را تدریس کند و شیفتگی خود را با علاقه مندان به اشتراک بگذارد. جانستون در اوقات فراغت خود به طراحی حروف چاپی نیز می پرداخت که امروزه نیز از بسیاری از آن ها استفاده می شود. با این کار، ادوارد به تنهایی خط و حروف هنری را احیا کرد. تلاش های او نسل های بعدی تایپوگراف ها و خوشنویسان را تحت تأثیر قرار داد و تأثیر زیادی بر آثار گریلی هویت، استنلی موریسون، اریک گیل و آنا سیمونز گذاشت.
ویژگی جالبی که کالیگرافی مدرن معرفی کرد این بود که حروف همیشه قابل خواندن نبودند.این ویژگی به هیچ وجه متکی به هیچ عمل تاریخی ای نبود، زیرا تمام نسخه های خطی قدیمی و اسناد مشابه باید حداقل برای برخی از مخاطبان قابل درک باشد. با این حال، با بستن این در های خاص به روی گذشته، دست اندرکاران خوشنویسی در های جدیدی را باز کردند که کار های جدید و خلاقانه متعددی را در این رشته تقویت کرد.
به عنوان پیامد دیگری از این مفهوم انتزاعی، بسیاری از هنرمندان هنر های تجسمی دوران مدرن از کالیگرافی الهام گرفتند تا عناصر آن را در آثار خود بگنجانند. به طور طبیعی، کالیگرافی نقطه مشترک جالبی با لحن خیابانی پیدا کرد و هنرمندان بسیاری از آن در آثار مدرن خود استفاده کردند.
اهمیت هنر کالیگرافی در دنیای معاصر
از زمان معرفی کامپیوتر ها و سایر فناوری ها، به نظر می رسد که خوشنویسی مانند همیشه از ما فاصله گرفته است. با این حال، این سنت غنی از این رشته علیرغم اینکه مجبور به مقابله با روش های کارآمد تر است، نسبت به دوران مدرن کاملا انعطاف پذیر نیز بوده است. اگرچه کالیگرافی از فعالیت های معمولی و روزمره بیرون رانده شده است، اما همچنان ظرافت و تمایز را دارد و آن را با وقار در هر اثر جدیدی که خلق می شود به نمایش می گذارد. این هنر برای افزودن نکات هنری به طرح های کتاب، دعوت نامه های مختلف، کتیبه ها، نماد ها، طراحی فونت، گواهی ها و سوابق بسیار استفاده می شود.
کالیگرافی همچنین بیشتر برای مواردی مانند تصاویر متحرک برای فیلم ها و برنامه های تلویزیون، شهادت نامه های دادگاه و نقشه ها استفاده می شود. همچنین نقش یک الهام بخش برای بسیاری از شیوه های هنری جایگزین و منحصر به فرد را ایفا می کند. تنها زمانی که کسی تمام کاربرد های عملی ذکر شده در بالا را تحلیل کند، تصویر کاملی از دلایل وجود کالیگرافی در جهان معاصر را به دست می آورد. تا زمانی که انسانیت وجود دارد، دادن اشکال زیبا به نشانه ها به شیوه ای رسا، هماهنگ و ماهرانه همیشه یک ویژگی معمول خواهد بود و کالیگرافی نیز در همین راستا وجود خواهد داشت.
مارگارت شپرد، خوشنویس برتر آمریکا، در کتاب «کالیگرافی بیاموز: کتاب کامل حروف و طراحی»، نشان می دهد که کالیگرافی صرفاً هنری نیست که بتوان آن را یاد گرفت، بلکه یک هنر ظریف است. خوشنویسی همیشه محبوب است و اغلب دعوت نامه ها، مدارک تحصیلی و علائم تجاری را تزئین می کند. کالیگرافی چه سبک رومی، گوتیک، سلتیک یا ایتالیک باشد، کلاس و ظرافت را می رساند. مارگارت شپرد این رشته هنری قدیمی و ریشه دار را در یک راهنمای فنی کاملاً دستی در دسترس قرار می دهد که زمینه را برای خوشنویسی به عنوان یک هنر فراهم می کند و سنت غنی خط نویسی با دست و ترسیم، تکامل محبوب ترین سبک ها را بررسی می کند.
امیدواریم این مقاله به شما در فهمیدن این که کالیگرافی و انواع آن چیست و چه کاربرد هایی در عصر مدرن دارند و خواهند داشت، کمک کرده باشد. همچنین برای درک بهتر یکی از مهم ترین کاربرد های کالیگرافی در عصر مدرن می توانید راهنمای ما در مورد طراحی تایپوگرافی حرفه ای را بررسی کنید.
منبع: widewalls
