لیتوگرافی یا چاپ سنگی به تصاویری می گویند که بر روی یک سطح صاف چاپ می شوند و پایه چاپ آن با یک سنگ و یک صفحه فلزی انجام می شود.
آیا برای لیتوگرافی نیاز به دستگاه خاصی هست؟
بله! دستگاهی به نام دستگاه لیتوگرافی وجود دارد که با استفاده از جوهرهای روغنی که هر رنگ روی یک سنگ یا صفحه جداگانه هستند کار می کند. در گذشته از سنگ آهک به عنوان سطح صاف استفاده می کردند؛ اما امروزه از سنگ و صفحات چاپی آلومینیومی استفاده می شود.
به گونه ای که صفحه بر روی یک دستگاه پرس مخصوص قرار می گیرد و پس از آن با غلتک های پلاستیکی و چرمی چرخانده می شود.
سپس کاغذ بر را بر روی دستگاه چاپ قرار می دهند و از طریق پرس به صورت دستی این فرایند را اجرا می کنند. به عنوان مثال در بسیاری از صنعت های چاپ از رنگ فقط یک بار چاپ می کنند بنابراین اگر یک طرح 7 رنگ را دارا باشد این فرایند 7 روز زمان می برد.
طبق توضیحات داده شده در بالا جالب است بدانید تمام رنگ هایی که در اطراف تان می بینید از ترکیب های سه رنگ اصلی چرخه رنگ یعنی زرد، قرمز و آبی تشکیل شده است. در لیتوگرافی هر ورقه آلومینیومی یک رنگ را چاپ می کند تا در نهایت سه رنگ اصلی به وجود بیاید و رنگ مورد نظر شما تهیه شود.
در مرحله بعد زینک های آماده شده را به چاپ خانه انتقال می دهند تا فرایند اصلی چاپ را روی آن انجام دهند.
توضیح کوتاهی درباره مراحل تهیه چاپ روی سنگ
در لیتوگرافی ابتدا رنگ های موجود در طرح را به 4 دسته اصلی تقسیم می کنند و پس از آن تصویر مربوط به هر رنگ با نوعی پلیمر مخصوص روی صفحه فلزی چاپ می شود.
مقاله مرتبط: رنگ های سرد کدامند و چه کاربردی دارند؟
جنس سطح این ورقه از موادی تهیه شده که به هیچ عنوان مرکب را در خود جذب نمی کند؛ اما برعکس آن، جنس مواد پلیمر که طرح را بر روی زینک چاپ می کنند جاذب مرکب است.
برای ساخت زینک از دستگاهی به نام ایمیج ستر استفاده می کنند و عملکرد این دستگاه بدین گونه است: دستگاه هر 4 رنگ تفکیک شده از فایل اصلی را با رنگ مشکی بر روی تلق شفاف پرینت می گیرد. از جمله کاربردهای این دستگاه می توان گفت یک دستگاه پرینتر سیاه و سفید لیزری در سایز بزرگ است که می تواند روی تلق نیز طرح چاپ کند. (البته با دقت و رزولوشن بالا)
در چاپ روی سنگ بعد از اینکه تلق ها آماده شدند آن ها را بر روی زینک های خام می چسبانند و با گیره های محکم و مخصوص آن را فیکس می کنند.
سطح زینک خام از مواد پلیمری پوشانده می شود و در طی فرایند ساخت زینک قسمت های اضافی را از روی سطح آن بر می دارند تا فقط قسمت هایی از طرح روی آن بماند.
مقاله مرتبط: رنگ های گرم به چه رنگ هایی می گویند؟
نکات کلیدی و اصولی در صنعت لیتوگرافی یا چاپ روی سنگ
- لیتوگرافی به اندازه ای خاص و با اهمیت است که به آن لقب مادر صنعت چاپ را داده اند.
- لیتوگرافی از واژگان یونانی و دو کلمه لیتوس (LITHOS) به معنای سنگ و گرافیا (GRAPHEIN) به معنای نوشتن ساخته شده است.
- صنعت چاپ روی سنگ به قدری نیاز به دقت و تمرکز بالا دارد که هر کسی به سادگی نمی تواند در این رشته تخصص پیدا کند.